در جامعه سنتی افغانستان که بیشتر زنان در پشت میله های اوهامات، اندیشه های زن ستیزانه مردان و دیدگاه های غیر عادلانه اند.
اما زنانی هم برای برافگندن این میله ها گام های بزرگی را در مسیر ناهموار و پُر از مشکلات جامعه گذاشته اند و شخصیت زن را به صورت واقعی آن مطرح ساخته اند.
یکی از این زنان نسرین اوریا خیل رییس شفاخانه نسایی ولادی ملالی است. وی انگیزه داکتر شدن و عرضه خدمات صحی را از مشکلات و محرومیت های زنان دیگر افغان الهام گرفته است و از ۲۴ سال به این سو مصروف خدمت گذاری در بخش طبابت است:
” من بر علاوهء کار در معیاینه خانهء شخصی ام و کار به حیث رییس شفاخانهء ولادی نسایی شفاخانه ملالی، در چندین انجمن های که برای زنان در عرصهء نسایی ولادی خدمت می کنند به حیث داوطلب مصروف کار استم. رییس انجمن داکتران نسایی ولادی افغانستان و رییس راهنمای خانوادهء افغان استم. وقتم را برای زنان افغان وقف کرده ام که به نام خدا و بنام انسانیت برای شان خدمت کنم.”
همچنان نسرین اوریاخیل در بین ده زنی قرار گرفته که جایزه شجاعت زنان در جهان را بدست آورده اند. معیار های را که برای برندهء این جایزه در نظر گرفته شده بود، خانم اوریاخیل به یاد آوری آنها پرداخت:
“کسی باشد که در سطح رهبری کار کرده باشد، در بخش کاری اش واقعاً خدمت صادقانه به مردم کرده باشد، دوامدار در افغانستان و با سخت ترین شرایط آن گذشتانده باشد، شفاف و رضاکارانه کار کرده باشد.”
خانم اوریا خیل از سفر های زیاد کاری که در کشور های جهان داشته است به گفته خودش در کشور هالند با ایراد بیانیهء در رابطه به تغییر وضعیت و خدمات صحی شفاخانه ها در افغانستان بیشتر از سه هزار اشتراک کننده از جهان را در کشور هالند شگفت زده ساخت. وی می گوید توانسته است با تمثیل چهرهء واقعی زنان افغان تاثیر بزرگی در جنوب آسیا نیز بگذارد:
” من خواستم تصویر غلطی را که زن افغان را همیشه مظلوم و بیچاره و بیسواد در جهان معرفی کرده است، به صورت مثبت و واقعی آن با حفظ ارزش های اسلامی و افغانی آن مطرح سازم. من فعلاً به حیث نماینده در جنوب آسیا در کمیتهء فامیلی پلانینگ از بهترین موقف برخوردارم که شاید کمتر کسانی از این موقف برخوردار باشند. باز هم در وجود من افغانستان تمثیل می شود.”
خانم اوریاخیل همچنین به تلاشهایش در جریان سال های پی هم برای ارایه خدمات صحی مورد نیاز به زنانی که برای تداوی از مناطق روستایی و دور افتاده افغانستان به کابل می آیند، اشاره کرده گفت:
“به یاد دارم که در شفاخانهء ولادی نسایی ملالی که اولین شفانهء ولادی نسایی در افغانستان بود بد ترین و جدی تری واقعات ربچر رحمی یا انفجار رحم در هنگام ولادت به شفاخانهء ملالی می آمد که زنده ماندن آن مریضان در فکر نمی گنجید. اما در آن زمان نه تنها در شهر کابل بلکه در ولایات نیز خدمات صحی را برای زنان افغان انجام داده ام. حالا هم یک تریننگ سنتر داریم که ماهانه به تعداد یک هزار و پنج صد افراد مسلکی ولادی نسایی که قابله و داکتران را در بر می گیرد از ولایات و ولسوالی ها را آموزش می دهیم که دوباره به ولایات و ولسوالی های شان رفته و عرضه خدمات با کیفیت صحی را برای مردم می کنند. همچنان در سفر های زیادی در ولایات به حل مشکلات صحی در آنجا پرداخته ام.”
به گفته خانم اوریاخیل، زنان و خانواده ها در بخش خدمات صحی نسایی ولادی موجودیت و پذیرش نرس قابله ها و داکتران زن را با اهمیت می دانند، وی می گوید ما هم کوشش کرده ایم تا با پروگرام های تخصصی وسیع در بخش تربیه داکتران زن بخصوص در ولایات سهولت بهتر برای زنان داشته باشیم:
“از دوازده سال به اینطرف در مراکز ولسوالی ها و ولایات تعداد قابله ها زیاد شده است، در شهر کابل قبلاً ۴۵۰ قابله وجود داشت که حالا در حدود و یا بیشتر از ۴۰۰۰ قابله تربیه شده است که یک دست آورد بزرگ در عرصهء نسایی ولادی در افغانستان است. پروگرام قابله گی افغانستان به حیث پروگرام مدل در جنوب آسیا قبول شده است و این پروگرام یکی از فکتور های است که مرگ و میر مادران در هنگام ولادت را پایین آورده است. در پنج زون ممکلت در ولایات مختلف مانند مزارشریف، هرات، قندهار، جلال آباد، بامیان و در کابل پروگرام تخصص وسیع را بخاطر خانم ها داریم.”
گذشته از زنده گی کاری و منحیث یک داکتر در ارتباط بودن با مریضان، از خانم اوریاخیل می شنویم که زنده گی شخصی در جمع خانواده و دوستان را چگونه سپری می کند؟
“من عروسی کرده ام، شوهرم نیز داکتر است که مرا همیشه حمایت می کند. چهار فرزند دارم که مصروف تحصیل اند و در خانه هم مصروفیت های مادری خود را دارم، کوشش میکنم اطفالم را با سه شعار ( افغان ، با دانش و مسلمان ) تربیه کنم و آنان را با عنعنات خالص افغانستانی آشنا بسازم.”
اما خانم اوریاخیل با وجود پیمودن این همه راه طولانی هنوز هم برنامه ها و پلان هایی در سر دارد تا مصدر خدمات بیشتری به زنان افغان گردد:
“اولین پلانم اینست که روحیهء رضاکارانه را در افغانستان رونق بدهم. گروپ های خواهم ساخت که در بخش نسایی ولادی داکتران، به غیر از کار در برابر معاش و فیس، وقت خود را داوطلبانه برای زنان افغانستان بدهند. می خواهم در نخست هستهء این کار را در شفاخانهء ملالی بگذارم.”
و در آخر بحث خانم نسرین اوریاخیل از زنان افغان می خواهد برای رسیدن به آرزو های شان با بلند بردن سطح آگاهی و دانش، زنان با تصمیم، شجاع و با هدف و مسلمان باشند. زیرا زنان افغانستان زنان قوتمند استند که اگر شرایط برای شان مهیا گردد بهتر می توانند خود را مطرح سازند.