چگونه با مشکلات برخورد کنیم؟
![چگونه با مشکلات برخورد کنیم؟](https://old.chekad.tv/wp-content/uploads/2015/04/چگونه-با-مشکلات-برخورد-کنیم؟-150x150.jpg)
حتماً شما هم درباره مهارتهای زندگی و لزوم آموختن آنها برای برخورداری از زندگی مطلوب، چیزهایی شنیدهاید. یکی از مهمترینِ این مهارتها که در موقعیتهای گوناگون بسیار به کار میآید، مهارت حل مسئله است.
همه ما در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل و مشکلات متعددی روبرو میشویم و بهطور مداوم در حال حل کردن مسائل متفاوت هستیم. درواقع وجود مشکل در زندگی امری عادی است. برخی از این مشکلات ساده هستند ولی برخی دیگر به فعالیتهای فکری پیچیدهتری نیاز دارند. مهارت حل مسئله که یک فرآیند شناختی- رفتاری، آگاهانه، منطقی، تلاش بر و هدفمند است، به ما این توانایی را میبخشد که مسائل زندگیمان را به نحو مطلوب و شیوه صحیح حل کنیم. این مهارت، موجب اعتمادبهنفس ما میشود و احساس شایستگی و تسلط بر امور زندگی را در ما تقویت میکند.
چطور میتوانیم این مهارت را در خود پرورش دهیم؟
در مورد مهارت حل مسئله، پیش از هر چیز باید بدانیم که در شرایط گوناگون برای بهکارگیری یک مقابله مسألهمدار، مؤثر و سازنده باید به این نکات توجه کنیم:
* متوجه شویم که مسئلهای به وجود آمده است و وجود مسئله را انکار نکنیم.
* آنچه را که اتفاق افتاده است به شکل یک مسئله ببینم، نه بهعنوان یک مشکل سخت و غیرقابلحل.
* توجه داشته باشیم که حل مسئله برای سلامت روانی و رفاه اجتماعی ما حائز اهمیت است.
* به این باور رسیده باشیم که خودمان قادر به حل مسئله هستیم و مسئله نیز قابلحل شدن است.
* بدانیم که حل مسئله نیاز به زمان و تلاش دارد و مایل باشیم زمان کافی را به حل مسئله اختصاص بدهیم.
شش گام برای مهارت حل مسئله
اکنونکه با این موارد آشنا شدیم، نوبت به شناخت مراحل و گامهای مهارت حل مسئله میرسد که در این زمینه معمولاً شش گام توصیه میشود:
داشتن نگرش مثبت به مسئله: قدم اول در حل مشکل این است که ادراک مثبتی از خویشتن را در خود پرورش دهیم. به خودمان بگوییم: «من میتوانم مشکلات را حل کنم.» همچنین بپذیریم که بخشی از زندگی مواجهشدن با مشکلات است و وقتی با مشکلی مواجه میشویم باید آرام و خونسرد باشیم و برای انتخاب بهترین راهحل ممکن بر مهارتهای مسئله گشایی خود تکیه کنیم.
تعریف دقیق مسئله: برای حل یک مسئله باید مشکل دقیقاً مشخص شود؛ چون تا زمانی که مشکل شناخته و جزئی نشود نمیتوانیم آن را حل کنیم. در این مرحله حتی اگر با مشکلی بزرگ روبرو هستیم، باید آن را به اجزای مختلف تقسیم کنیم و هر بار بخشی از آن را موردبررسی قرار دهید.
تهیه فهرستی از راهحلهای مختلف: برای ایجاد و یافتن راهحلهای خوب باید انعطافپذیر باشیم. قبل از انتخاب یک راهحل برای رفع مشکل لازم است تمام راهحلهای احتمالی را بررسی کنیم. سعی کنیم خلاق باشیم و تا جایی که میتوانیم راهحلهای زیادی را مطرح کنیم. در این مرحله درباره درستی یا نادرستی هیچکدام از راهحلها قضاوت نکنیم و با استفاده از روش بارش فکر تمام راهحلهای ممکن را روی کاغذ بیاوریم. در این مرحله، دوستان و افراد حمایتکننده نیز میتوانند در تهیه فهرست به ما کمک کنند. ولی فراموش نکنیم که انتخابکننده راهحل اصلی خودِ ما هستیم.
انتخاب بهترین راهحل (تصمیمگیری): چنانچه از مشکل شناخت کامل داشته باشیم و فهرستی از راهحلهای مختلف را نیز تهیهکرده باشیم، تصمیمگیری درباره راهحل انتخابی بسیار راحت خواهد بود. برای انتخاب راهحل مناسب میتوانیم از قواعد زیر کمک بگیریم:
الف) هماهنگ بودن راهحل انتخابی باارزشها و باورهای ما
ب) امکان عملی بودن راهحل با توجه به مقتضیات ما
ج) بررسی و تحلیل پیامدهای مثبت و منفی هر راهحل و انتخاب راهحل درصورتیکه پیامد مثبت راهحل بیشتر از پیامد منفی آن باشد.
مهارت حل مسئله
اجرای راهحل انتخابشده: پس از انتخاب راهحل مناسب، نوبت به اقدام و امتحان کردن آن راهحل میرسد. باید دقت کنیم که زمان، مکان و افراد درگیر در حل مسئله کاملاً مشخص باشند و بعد دست به اقدام بزنیم.
ارزشیابی: اگر راهکار ما موفقیتآمیز بود که مسئله حلشده است. در غیر این صورت باید مراحل حل مسئله را دوباره مرور کنیم. ببینیم آیا مشکل را بهدرستی مشخص کردهایم؟ آیا تمام راهحلهای ممکن را فهرست کردهایم؟ آیا راهحل بهخوبی اجراشده است؟ سپس دوباره راهحلی را انتخاب و اجرا کنیم و این کار را آنقدر انجام دهیم تا مسئله ما حل شود.