کمیسیون ویژه اصلاح نظام انتخاباتی افغانستان پس از یک ماه بررسی، پیشنهاد‌های خود را به حکومت این کشور ارائه کرد.
شاه سلطان عاکفی، رییس این کمیسیون روز یکشنبه ۸ سنبله این بسته را که شامل یازده پیشنهاد عمده برای تغییر نظام انتخاباتی است در نشستی با عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی تشریح کرد.
آقای عاکفی گفت که برای برگزاری انتخابات شفاف و توجه به خواست مردم، تغییرات اساسی در نظام انتخاباتی کشور حتمی است.
ابطال تمام کارت‌های رأی‌دهی که پیش‌ازاین توزیع‌شده است، تغییر سیستم رأی‌دهی از رأی واحد غیرقابل‌انتقال به سیستم موازی، ایجاد کمیته‌ای به نام شفافیت برای رسیدگی به تخلفات کلان انتخاباتی و شکایت‌ها علیه کمیسیون‌های برگزارکننده انتخابات و شرایط تازه برای عضویت در کمیسیون‌های انتخاباتی، از موارد عمده این پیشنهادها هستند.
آقای عاکفی گفت که این بسته نظرات و پیشنهادهای کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی است که درنتیجه گفت‌وگو با مردم در کابل و ولایت‌های افغانستان تهیه‌شده است.
این کمیسیون مشورت نهادهای بین‌المللی ازجمله سازمان ملل متحد را نیز با خود داشته است. تادامیچی یاماموتو، معاون دفتر یوناما در کابل گفت که آن‌ها انتظار دارند اصلاحات نظام انتخاباتی به تقویت اعتماد مردم نسبت به روند انتخابات کمک کند و سازمان ملل متحد امیدوار است روند اصلاحات با درنظرداشت پیشنهادهای این کمیسیون آغاز شود.
او گفت امیدوار است که رهبری حکومت وحدت ملی افغانستان و کشورهای دیگر برای عملی شدن این پیشنهادها به تفاهم برسند.
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی نیز در هنگام دریافت این بسته پیشنهادی گفت که امیدوار است نتیجه عملی آن به تقویت نهادهای دموکراتیک و تأمین عدالت اجتماعی و ثبات سیاسی در کشور بیانجامد.
آقای عبدالله این پیشنهادها را “همه‌جانبه” توصیف کرد و گفت که با جدیت به آن توجه می‌کند.

(عکس) : فشرده پیشنهادهای کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی

تغییر نظام انتخاباتی: سیستم رأی‌دهی افغانستان از رأی واحد غیرقابل‌انتقال به رأی موازی، تغییر کند که در آن صورت یک‌سوم کرسی‌های مجلس نمایندگان به احزاب اختصاص می‌یابد.
تغییر در حوزه‌های انتخاباتی: ایجاد حوزه‌های انتخاباتی در ولایات بر مبنای جمعیت ولایت‌ها صورت گیرد نه بر اساس واحدهای کوچک اداری تا مردم به مراکز رأی‌دهی دسترسی آسان‌تری داشته باشند و نامزدان را بهتر بشناسند. حوزه‌های انتخاباتی در ولایت‌ها بر اساس نفوس به حوزه‌های کوچک دارای یک تا پنج کرسی ایجاد شود.
فهرست رأی‌دهندگان: فهرست رأی‌دهندگان بر اساس شناسنامه تهیه شود. در آینده هیچ انتخاباتی بدون وجود فهرست رأی‌دهندگان برگزار نشود. برای این کار توزیع شناسنامه‌های الکترونیکی فوراً آغاز شود و کارت‌های رأی‌دهی که قبلاً توزیع‌شده، باید باطل شود چون افغانستان ۱۳ میلیون جمعیت رأی‌دهنده دارد اما حدود ۲۱ میلیون کارت توزیع‌شده و بیش از هشت میلیون کارت اضافی وجود دارد که مورداستفاده قرار می‌گیرد.
شرایط نامزدی در مجلس: تعیین شرط حداقل درجه تحصیل تا صنف چهارده برای نامزدی در مجلس نمایندگان.
فاصله مردم از مراکز رأی‌دهی: کمیسیون انتخابات باید مشکلات مردم را در خصوص فاصله از مراکز رأی‌دهی رفع کند. بسیاری شکایت دارند که برای استفاده از حق رأی‌دهی خود باید ساعت‌ها پیاده‌روی کنند.
ترکیب کمیته گزینش: در کمیته گزینش اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی، یک عضو دادگاه عالی، عضو بورد مستقل تعیینات خدمات ملکی، عضو کمیسیون مستقل نظارت بر اجرای قانون اساسی، نماینده جامعه مدنی، نماینده نهادهای مدافع حقوق زنان، نماینده نهادهای رسانه‌ای و عضو کمیسیون حقوق بشر باید حضورداشته باشند.
اعضای کمیسیون انتخابات: تعداد اعضای کمیسیون انتخابات ۷ نفر باشد و با در نظر داشتن ترکیب مشارکتی و جنسیتی تعیین شوند. سه نفر برای پنج سال و چهار نفر برای سه سال تعیین شوند. بی‌طرف باشند، مستقل باشند، عضویت حزبی را نداشته باشند، حداقل ۳۵ ساله باشند و حداقل پنج سال تجربه حرفه‌ای داشته باشند.
نحوه رسیدگی به شکایات: کمیسیون مرکزی شکایت‌های انتخاباتی پنج عضو داشته باشد، حداقل تا درجه لیسانس در رشته حقوق و فقه تحصیل‌کرده باشند و پنج سال تجربه کاری داشته باشند و حداقل ۳۵ ساله باشند و عضویت حزبی را نداشته باشند. برای تأمین شفافیت در مورد رسیدگی به شکایت‌ها و جلب حمایت جامعه بین‌المللی، دو متخصص بین‌المللی در کمیسیون رسیدگی به شکایت‌ها بدون صلاحیت اجرایی عضویت پیدا کنند. گسترش دفاتر کمیسیون‌های رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در ولایت‌ها و محلات انتخاباتی با سه نفر عضو از کمیسیون حقوق بشر، کمیسیون انتخابات و کمیسیون رسیدگی به شکایت‌ها.
ایجاد کمیته شفافیت: کمیته‌ای زیر نام شفافیت با عضویت نمایندگان نهادهای مختلف ایجاد شود و از رییس جمهوری گرفته تا کمیسیون‌های انتخاباتی به آن پاسخگو باشند، این کمیته در مورد موارد انتخابات فیصله کند و موارد جرمی را به نهادهای عدلی بفرستد.
سهم زنان و هندوها: باید ۲۵ درصد کرسی‌های شوراهای ولایتی و ولسوالی‌ها به زنان اختصاص داده شود. یک کرسی در مجلس نمایندگان نیز به هندوهای افغانستان اختصاص یابد.
استخدام کارکنان و مصارف انتخاباتی: بررسی نشان داد که بخش بزرگی از مصارف گزاف انتخاباتی صرف استخدام بیش از صد هزار کارمند موقتی می‌شود که کمیسیون انتخابات برای یک هفته قبل و یک هفته بعد از روز رأی‌دهی استخدام می‌کند. با توجه به این‌که این افراد در مورد کارهایی که می‌کنند پاسخگو نیستند و آدرس مشخصی ندارند و از سویی برای جلوگیری از مصارف، در هنگام برگزاری انتخابات از کارمندان دولتی، آموزگاران و استادان دانشگاه استفاده شود. کمیسیون انتخابات برای روز رأی‌دهی و هفته قبل و بعدازآن افراد معلول را نیز استخدام کند.
کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی می‌گوید که برای تهیه این پیشنهادها به هفت ولایت افغانستان سفرکرده و با حدود دو هزار نفر مصاحبه انجام داده و با رهبران سیاسی و افراد بانفوذ و متخصصان بین‌المللی نیز ملاقات کرده است.
برگزاری انتخابات در افغانستان در دوره‌های گذشته پیوسته جنجالی بوده و با اتهامات گسترده تقلب و تخطی همراه بوده است. ازجمله انتخابات اخیر ریاست جمهوری که نتیجه آن قناعت دو نامزد پیشتاز را فراهم نکرد و سبب شد حکومت اشتراکی بر اساس توافق سیاسی و میانجی‌گری آمریکا ایجاد شود.
مسئولان افغان می‌گویند که این اصلاحات در حال حاضر مراحل اولیه خود را طی می‌کند و تا اجرایی شدن آن مراحل زیادی باقی‌مانده است.